H ΖΩΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ
Η ευαγγελική περικοπή της Κυριακής των Απόκρεω παρουσιάζει την κρίση του ανθρώπου στη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, όπου όλοι οι άνθρωποι θα κριθούν για τα έργα της ζωής των επάνω στη γη. Το αιώνιο δικαστήριο του Θεού θα αποφασίζει για όλους μας πού θα πάμε, στον παράδεισο ή στην κόλαση. «Και απελεύσονται ούτοι εις κόλασιν αιώνιον, οι δε δίκαιοι εις ζωήν αιώνιον».
Είναι γεγονός ότι ο άνθρωπος μετά το θάνατό του εισέρχεται σε ένα κόσμο φωτεινό ή σκοτεινό, αναλόγως τι αγάπησε περισσότερο στην εδώ ζωή, τις εντολές του Θεού ή την αμαρτία του κόσμου. Εισέρχεται στην αιωνιότητα, στον αιώνιο χρόνο που δεν έχει τέλος. Μετά το θάνατο αρχίζει μια νέα ζωή, μια νέα πορεία προς το φως ή το σκοτάδι.
Η ζωή του ανθρώπου δεν σταματά με το θάνατο, αλλά συνεχίζει αιώνια το δρόμο μιας νέας ζωής οδύνης ή χαράς. Η αθανασία της ψυχής δηλώνει το χωρίς τέλος της αιώνιας ζωής του ανθρώπου. Ο άνθρωπος ζει αιώνια σε άλλο κόσμο σκοτεινό ή φωτεινό. Οι άνθρωποι που ζουν σύμφωνα με τις εντολές του Θεού πορεύονται μέσα στο αιώνιο Φως του Θεού και ο χώρος αυτός είναι θαυμασιότερος από κάθε γήινη ομορφιά, όπως ομολογεί και ο απόστολος Παύλος: «α οφθαλμός ουκ είδε και ους ουκ ήκουσε και επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη» (Α΄ Κορ. β΄ 9).
Η πίστη στην αθανασία της ψυχής είναι δόγμα της Εκκλησίας και η βάση για την αιώνια σωτηρία ή καταδίκη του ανθρώπου στον παράδεισο ή στην κόλαση.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Βαθιά ερωτήματα απασχολούν τον άνθρωπο. Τι είναι ο θάνατος; Πώς χωρίζεται η ψυχή από το σώμα; Τι συμβαίνει την ώρα του θανάτου; Πώς γίνεται η κρίση του ανθρώπου; Πού πηγαίνει ο άνθρωπος μετά το θάνατο; Υπάρχουν τελώνια των ψυχών; Ζει ευτυχισμένα ή δυστυχισμένα; Πού πηγαίνει ο αμαρτωλός άνθρωπος και πώς ζει; Πού πηγαίνει ο δίκαιος και πώς ζει; Πώς είναι η αιώνια ζωή; Τι είναι ο Παράδεισος και η Κόλαση, τόποι ή καταστάσεις και πού είναι; Ποια είναι η πορεία της ψυχής μετά το θάνατο; Πώς είναι ο θάνατος του αμαρτωλού και πώς είναι ο θάνατος του δικαίου; Γιατί υπάρχει η κόλαση; Οι ψυχές μας βλέπουν; Μας ακούν; Μας θυμούνται; Ζητούν τη βοήθειά μας (εάν είναι στην κόλαση); Μας βοηθούν (εάν είναι στον παράδεισο); Προσεύχονται για μας; Μας επισκέπτονται; Τι βοηθεί τις αμαρτωλές ψυχές; (ελεημοσύνη, κεριά, καντήλι, πρόσφορα, κόλλυβα, θείες λειτουργίες, προσευχές, ψυχοσάββατα). Πώς σώζεται ο άνθρωπος;
ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑ
Η σωματική ζωή είναι τόσο μικρή μπροστά στην αιωνιότητα που δεν υπάρχει σύγκριση μεταξύ αοράτου και ορατού κόσμου. «Τι γαρ ωφελείται άνθρωπος, εάν τον κόσμον όλον κερδίση, την δε ψυχήν αυτού ζημιωθή; ή τι δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού;» (Ματθ. ιστ΄ 26) Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης τονίζει: «Ο αληθινός εαυτός σας και κυρίως άνθρωπος δεν είναι το φαινόμενο σώμα… αλλ’ ο έσω, νοητός άνθρωπος, διότι η ψυχή είναι όπου ζωοποιεί και τρέφει και κινεί το σώμα, και το κάμνει να αισθάνεται. Το δε σώμα χωρίς την ψυχήν είναι νεκρόν, ακίνητον και αναίσθητον» (Χρηστοήθεια των Χριστιανών, σελ. 81).
ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟΝ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
«Όντως φοβερώτατον, το του θανάτου μυστήριον, πώς ψυχή εκ του σώματος βιαίως χωρίζεται εκ της αρμονίας και της συμφυΐας ο φυσικώτατος δεσμός θείω βουλήματι αποτέμνεται».
Είναι αλήθεια ότι το μυστήριο του θανάτου είναι φοβερότατο. Δύσκολα ο άνθρωπος μπορεί να κατανοήσει το μυστήριο του θανάτου. Μυστήριο παραμένει πώς χωρίζεται η ψυχή από το σώμα. Η ανθρώπινη διάνοια απορεί πώς συμβαίνει αυτό. Η λογική παραλογίζεται. Η σκέψη ηλιγγιά. Ο νους σιωπά. Ο άνθρωπος όλος στενάζει για το ότι χωρίζεται στα δύο χωρίς τη θέλησή του. Η αγωνία πλανιέται για το τι θα συναντήσει η ψυχή στον άλλο ασώματο κόσμο. Ο φόβος του θανάτου συγκλονίζει και τον πιο θαρραλέο άνθρωπο και μαλακώνει και την πιο ανήσυχη ψυχή. Ο άνθρωπος αντιδρά στο φόβο του θανάτου. Πώς μπορούμε να ερμηνεύσουμε το θάνατο καθώς αγαπούμε με πάθος τη ζωή;
Συγκλονιστική στιγμή ο θάνατος κάποιου αγαπημένου προσώπου μας. Η πραγματικότητα δείχνει το βάθος αυτού του μυστηρίου. Μένει ανερμήνευτο το πώς καταδικάζεται να χωρισθεί το σώμα από την ψυχή, ενώ ο δεσμός μεταξύ τους είναι άρρηκτος στην επίγεια ζωή. Ο υμνωδός αναφωνεί: «βιαίως χωρίζεται εκ της αρμονίας και της συμφυΐας ο φυσικώτατος δεσμός». Δεν θέλει να χωρισθεί το σώμα από την ψυχή, διότι ο δεσμός τους υπάρχει από τη στιγμή της γεννήσεως του ανθρώπου. Ο δεσμός είναι συμφυής, δηλαδή φυσικός. Η ζωή δεν αποδέχεται εύκολα το θάνατο, διότι δεν θέλει να αποχωρισθεί η ψυχή από το αγαπημένο της σώμα. Έτσι και ο άνθρωπος οδυνάται στη θέα του θανάτου, διότι χάνει το αγαπημένο πρόσωπο που μαζί του έζησε ευτυχισμένες ημέρες.
Πώς γίνεται ο αποχωρισμός του σώματος από την ψυχή; Γράφει ο υμνωδός: «θείω βουλήματι αποτέμνεται», δηλαδή με το λόγο του Θεού χωρίζεται το σώμα από την ψυχή. Εκείνος που έδωσε τη ζωή και την ένωση του σώματος και της ψυχής, Εκείνος μπορεί και να χωρίσει αυτά τα δύο. Μυστήριο η ένωση της ψυχής και του σώματος και μεγαλύτερο οδυνηρό μυστήριο ο χωρισμός της αρμονίας αυτής. Εκείνος που πιστεύει με απλότητα στην παντοδυναμία του Θεού, δέχεται με ταπείνωση το μυστήριο αυτού του χωρισμού. Ο Θεός είναι Εκείνος που κρίνει την ένωση και το χωρισμό αυτών των δύο. Ο Θεός δεν είναι αυστηρός αλλά αποζητεί τη σωτηρία του ανθρώπου. Ο χρόνος ανήκει στον άνθρωπο και η απόφαση του χωρισμού στο Θεό. Ο Θεός αναζητεί τη μετάνοια και τη σωτηρία του πλάσματός του και εκείνος γνωρίζει τι είναι καλό για τον καθένα μας. Ο Θεός είναι αγάπη και με αγάπη προσπαθεί να φερθεί στον άνθρωπο για τη δική του ανάπαυση στη σκηνή των δικαίων. Γι’ αυτό ο άνθρωπος έχει αδυναμία να συλλάβει τη μεγαλωσύνη του Θεού όταν αντικρίζει το θάνατο του προσφιλούς του προσώπου.
Η αδυναμία του ανθρώπου δεν ευρίσκεται στη θλίψη και στα δάκρυα, που δείχνουν την ειλικρινή αγάπη προς το αγαπημένο πρόσωπο, αλλά στη δυσκολία να κοιτάξει κατάματα το τέλος της επίγειας ζωής του και να ερμηνεύσει το μυστήριο αυτό μέσα από τους λόγους του Ιησού Χριστού. Ο Κύριος Ιησούς Χριστός τονίζει: «Εγώ ειμι η ζωή και η ανάστασις… και εκείνος που πιστεύει σε μένα θα λάβει αιώνιον ζωήν». Εκείνος που πιστεύει στο Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό, στο Σωτήρα και λυτρωτή του κόσμου, που ενίκησε το θάνατο με την ανάστασή Του, πιστεύει στην αιώνια ζωή. Η ανάσταση του Κυρίου δηλώνει τη νίκη του θανάτου, της αμαρτίας και το θρίαμβο της δόξας του Χριστού. Εκείνος που πιστεύει στην Ανάσταση του Χριστού δεν πεθαίνει αλλά προχωρεί μέσα στην αιώνια ζωή με την αθάνατη ψυχή του. Ακόμη περισσότερο, κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού θα λάβει το νεκρό σώμα του αναστημένο πλέον ως του Ιησού Χριστού, για να δοξάσει μαζί με τους αγγέλους και τους αγίους τη νίκη του θανάτου, της αμαρτίας επί του διαβόλου, του κακού. Η νίκη αυτή ανήκει στους δικαίους, στους αγίους του Θεού για να θριαμβεύσει το καλό, η αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο με τη θυσία του Ιησού Χριστού.
Η ΟΥΡΑΝΙΑ ΖΩΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
Το μυστήριο του θανάτου είναι το μυστήριο της αναστάσεως του ανθρώπου σε έναν άλλο κόσμο, ανώτερο από τον επίγειο, με ουράνια αγαθά που υπόσχεται ο Κύριος σε εκείνους που τηρούν το θέλημά του, τις εντολές του. Εκείνος που αγωνίσθηκε άξια στο στάδιο των αρετών, θα λάβει εντολή να ζήσει μέσα στον ουράνιο κόσμο του Θεού, στο Φως του Θεού, στη Βασιλεία του Θεού. Μια βασιλεία που δεν έχει καμία σχέση με την επίγεια ζωή. Η ουράνια ζωή προσφέρει αγαθά που είναι ακατανόητα στην ανθρώπινη διάνοια. Οι καρποί των αρετών και η ειλικρινής πίστη στο Θεό γίνονται εισιτήρια για να διέλθουν οι πιστοί στην αιώνια χώρα του ευσπλαχνικού και ελεήμονος Θεού. Ο χώρος εκείνος είναι πάντοτε φωτεινός, διότι φωτίζεται από το άκτιστο Φως της Αγίας Τριάδος. Η ειρήνη και η δικαιοσύνη του Θεού είναι πραγματικότητα για τον κάθε δικαιωμένο. Κανείς δε νιώθει μειωμένος, αλλά όλοι ευφραίνονται από τη θεϊκή λάμψη του Ιησού Χριστού, του Υιού του Θεού. Η χαρά τους είναι εμφανής, διότι μεταφέρουν την ευφροσύνη και στους δικούς τους με την επίσκεψή τους στη γη των ζώντων. Μακαρία η ψυχή που απολαμβάνει τα ουράνια αγαθά και διακηρύσσει με την εδώ εμφάνισή της τη δόξα του Θεού και την αλήθεια των ευαγγελικών λόγων του Ιησού Χριστού.
Ο θάνατος δεν συγκλονίζει τον πιστό χριστιανό, αλλά τον κάνει περισσότερο προσεκτικό στην επίγεια ζωή του με τη διαφύλαξη στην καρδιά του των εντολών του Θεού. Διότι γνωρίζει ότι εκείνος που τηρεί το θέλημα του Θεού θα αντικρίσει το Φως του Θεού για να ξεκουράσει την ψυχή του από τις επιθέσεις του διαβόλου και τις συνεχείς για τη διατήρηση του καλού μάχες του εαυτού του. Δεν αγωνιά μπροστά στο θάνατο του άλλου, αλλά συναισθάνεται το μέγεθος της φιλανθρωπίας του Θεού σε εκείνον που έχει μετάνοια και ταπείνωση στη ζωή του. Γνωρίζει ότι η απλότητα και η ειλικρίνεια, η θυσία και η αγάπη, η πίστη και η ήρεμη συνείδηση γίνονται γέφυρα για να διαπεράσει χωρίς φόβο το ποτάμι του θανάτου από την επίγεια ζωή στην αιώνια ζωή. Τη φθορά του σώματος δεν την αντιλαμβάνεται με φόβο, διότι προσπαθεί με κάθε τρόπο να ωραιοποιήσει την ψυχή του με θείες αρετές, να την καταστήσει φως μέσα στον κόσμο του Θεού. Το θάνατο τον βλέπει ως το μέσο για να λάμψει η θυσία του εσταυρωμένου. Δεν παρατηρεί άμεσα το νεκρό σώμα, αλλά την αθανασία της ψυχής. Τα πρόσκαιρα αφήνονται στο διάβα της αιωνιότητας. Η ανθρώπινη δόξα δεν τον συνοδεύει, αλλά το Φως των αρετών που βοά τη δόξα του Θεού. Η ανθρωπαρέσκεια και ο εγωισμός χάνονται μπροστά στη θέα του θανάτου. Ο πλούτος, η εξωτερική ομορφιά του σώματος χάνουν την ισχύ τους μπροστά στο νεκρό σώμα. Μακάριος εκείνος που ατενίζει την ημέρα του θανάτου του, διότι δοκιμάζει την ψυχή του, τι θα απολογηθεί μπροστά στο αιώνιο Κριτήριο του Θεού. Η ψυχή προσκυνά, το σώμα δέεται προς τον Κύριο και όλος παρακαλεί για τη σωτηρία της ψυχής του, να δει το Φως και όχι το σκοτάδι. Να αντικρίσει τα πρόσωπα των αγγέλων και των αγίων που θα τον οδηγήσουν στη δόξα της βασιλείας του Θεού. Εκείνη τη στιγμή ούτε πλούσιος ούτε φτωχός θα διακριθεί, αλλά η αρετή και η πίστη στον Ουράνιο Θεό. Φοβερή η ημέρα του θανάτου για εκείνον που δεν ποθεί τον Κύριο και Θεό μας. Λαμπρή η ημέρα του θανάτου για εκείνον που ζει μέσα στη χάρη του Παναγίου Πνεύματος.
Η θλίψη ιδιαίτερα του ανθρώπου που έχει χάσει κάποιο πρόσωπο της οικογένειάς του χρειάζεται ενθάρρυνση και προσευχή. Ο εσωτερικός πόνος οδηγεί σε μια μοναξιά που δεν κατανοείται από κανένα, όσο κοντά του και να ευρίσκεται. Μέσα στον πόνο ευαισθητοποιείται η καρδιά και διδάσκεται την ταπείνωση, ενώ απομακρύνει τη σκληρότητα. Ο πόνος μαλακώνει την ψυχή και εύκολα προσεύχεται ο θλιμμένος άνθρωπος. Ο πόνος αναταράζει την ψυχή και αισθάνεται έντονα πλέον το χωρισμό από το προσφιλές άτομο. Ο θάνατος είναι γεγονός πραγματικό που αφήνει τον κάθε άνθρωπο άφωνο και σιωπηλό μπροστά στο χωρισμό από τη ζωή. Ο λόγος αδυνατεί να εκφράσει το μυστήριο του θανάτου και συγκλονίζει την εσώτατη ψυχή του ανθρώπου. Η ψυχή του κεκοιμημένου δούλου αφήνεται πλέον ελεύθερη, χωρίς τα δεσμά του φθαρτού σώματος μέσα στον αόρατο κόσμο, για να γευθεί τα καλά ή τα κακά που έπραξε πάνω στη γη. Ιδιαίτερα η ψυχή που φεύγει με ειλικρινή μετάνοια και αγάπη προς το Θεό συναντά την αγάπη και την ευσπλαχνία του Θεού. Ο χώρος της είναι μέσα στον τόπο του Θεού, όπου γεύεται τα ουράνια αγαθά και το άκτιστο θείο Φως της Αγίας Τριάδας. Η χαρά της δεν είναι πλέον λύπη που αφήνει αυτόν τον κόσμο, αλλά είναι απόδοση της θείας ευσπλαχνίας σ’ αυτήν, διότι η ειλικρινής πίστη στο θεό και η κατά δύναμη τήρηση των θείων εντολών και ακόμη περισσότερο η ταπείνωση και η μετάνοια γίνονται μονοπάτια για να εισέλθει στην δοξασμένη βασιλεία του Θεού.
Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟΠΟΣ ΧΑΡΑΣ ΚΑΙ ΘΕΙΟΥ ΦΩΤΟΣ
Ο ουράνιος κόσμος του Θεού δίδει στην πιστή ψυχή το βραβείο των επίγειων κόπων της προς δόξα Θεού και τη δέχεται με πλήρη χαρά και αγαλλίαση. Η βασιλεία του Θεού είναι τόπος χαράς και θείου Φωτός όπου ευφραίνεται κάθε ψυχή που αγαπά τον Κύριο. Η ευλογία του Θεού απλώνεται σαν τις ακτίνες του ηλίου που θερμαίνει κάθε κουρασμένη μετανοημένη ψυχή στους χώρους της αγαθότητας του Θεού. Το άπλετο θείο Φως φωτίζει όλη την ψυχή και τη ντύνει με ολόλαμπρα θεία ρούχα. Η χαρά της πλέον είναι τόσο μεγάλη που τρέχει και την αναγγέλλει και στους δικούς της κάτω στη γη, για να μετατρέψει τη θλίψη του χωρισμού σε χαρά. Μεταφέρει με την παρουσία της την ευγνωμοσύνη του Θεού προς αυτήν και βιάζεται να επιστρέψει για να συνεχίσει να ζει διαρκώς μέσα στο Φως της Αγίας Τριάδας. Γι’ αυτό μέσα στα όνειρα των προσφιλών της προσώπων εμφανίζεται για να δηλώσει την παρουσία της ως είδηση ότι ζει και υπάρχει κοντά στον ελεήμονα Θεό. Το θείο Φως τη γεμίζει χαρά και ευφροσύνη και αναλόγως των επί γης αγώνων της λαμβάνει ανάλογη φωτεινότητα. Αναπαύεται μέσα στην απαλότητα του θεϊκού Φωτός, αλλά δεν παύει να προστρέχει και στους δικούς της ανθρώπους, να τους συμβουλεύει και να τους ενθαρρύνει για μια καλή χριστιανική ζωή, ώστε να γευθούν και αυτοί τους καρπούς των κόπων τους.
ΣΩΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ
Ο σωματικός θάνατος είναι ο χωρισμός του σώματος από την ψυχή. Ο δε ψυχικός ή πνευματικός θάνατος είναι η αμαρτία και η αιώνια καταδίκη της ψυχής μακριά από το Φως του Θεού, όπου η ψυχή τότε ζει μέσα στο σκοτάδι του βασανισμού της κολάσεως. Το κέντρο του θανάτου η αμαρτία (Α΄ Κορ. ιε΄ 56). Η ζωή του αμαρτωλού απέχει από τη ζωή του δικαίου, όσο το φως από το σκοτάδι.
Μετά το θάνατο η ψυχή ανέρχεται στο αιώνιο δικαστήριο του Θεού, για να κριθεί φέροντας μαζί της μόνο τα έργα της (καλά και κακά). Τα δε έργα αυτών ακολουθεί μετ’ αυτών (Αποκ. ιδ΄ 13). Αναλόγως τα έργα της επί της γης ζει στο Φως του Θεού ή στο σκοτάδι του διαβόλου. Μέσα στον παράδεισο λάμπει από το Φως του Θεού.
Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΖΩΗΣ
Ο σκοπός της επίγειας ζωής του ανθρώπου είναι να αγωνισθεί για την αιώνια σωτηρία του, για να κατοικεί αιώνια μέσα στην ουράνια βασιλεία του Θεού. Δεν αρκεί να ξέρουμε ότι κάποτε θα πεθάνουμε, αλλά το σημαντικό είναι να διάγουμε αυτή τη ζωή σύμφωνα με το θείο θέλημά Του, ώστε να απολαύσουμε τα ουράνια αγαθά που έχει υποσχεθεί ο Θεός στους υπακούοντας Αυτόν.
Η ψυχή και η καρδιά μας είναι ανάγκη να είναι στραμμένη πάντοτε στον ουρανό, στο Θεό της αγάπης, στο Θρόνο της Παναγίας Τριάδας. Να ατενίζουμε με νοσταλγία την ουράνια κατοικία μας. Γι’ αυτό η ζωή μας να είναι ανάλογη με αυτή των αγγέλων και των αγίων, για να έχουμε την ελπίδα της αιώνιας σωτηρίας μας. Να είμαστε νοσταλγοί της αιωνιότητας. Να θεωρούμε πως είμαστε ξένοι επάνω στη γη και να αναζητούμε γρήγορα να πάμε στο αληθινό σπίτι μας που ευρίσκεται στον Ουρανό του Θεού. «Ου γαρ έχομεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν επιζητούμεν» (Εβρ. ιγ΄ 14). Επιζητούμε με κάθε τρόπο να ζήσουμε αιώνια κοντά στο Θεό. Αλλά για να ζήσουμε κοντά στο Θεό, να κατοικήσουμε στον Παράδεισο, χρειάζεται αρετή και αγιασμός της ψυχής μας. Χρειάζεται να ζούμε με αγάπη και ταπείνωση, με νηστεία και προσευχή, με ειρήνη και δικαιοσύνη, με θυσία και υπομονή, με εξομολόγηση και θεία κοινωνία. Αλλά πάνω απ’ όλα χρειάζεται πίστη θερμή προς το Θεό, που να εκφράζεται με τη ζωή μας στην αγάπη προς τον πλησίον μας, όπως τονίζει ο Κύριος: «Εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων εμοί εποιήσατε». Η αγάπη που εκφράζεται με ταπείνωση και θυσία δείχνει το μεγαλείο της ψυχής. Η αγάπη και η ταπείνωση είναι τα κλειδιά που θα ανοίξουν την πόρτα του παραδείσου για να εισέλθουμε. Δεν αρκεί μόνο να επιθυμούμε να εισέλθουμε στη Βασιλεία του Θεού, αλλά πρέπει να ζούμε ως ουρανοπολίτες πάνω στη γη. Να ζούμε φέροντας μέσα μας τον Ιησού Χριστό. Να ζούμε με καθαρή ζωή που να είναι γεμάτη προσευχή και αρετές. Να αγωνιζόμαστε να νικούμε τα πάθη μας και να ευχαριστούμε το Θεό με τη μετάνοιά μας και την ταπείνωση της καρδιάς μας.
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΔΡΟΜΟΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ
Όλοι μας ποθούμε τον παράδεισο, αλλά για να τον αποκτήσουμε χρειάζεται αληθινή μετάνοια. Αλλιώς, η κόλαση περιμένει τους αμετανόητους ανθρώπους, οι οποίοι πηγαίνουν εις το πυρ το αιώνιον, το ητοιμασμένον τω διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού (Ματθ. κε΄ 41). Ο αμετανόητος επιμένει στις αμαρτίες του και προκαλεί το Θεό να τον αποδιώξει από κοντά του. Μετά το θάνατο δεν υπάρχει μετάνοια αλλά τιμωρία για τους απομακρυσμένους από το Θεό. Η παρούσα ζωή δίνεται στον άνθρωπο για να ζήσει σύμφωνα με το θείο θέλημα, ώστε να δεχθεί αφθόνως το θείο έλεος και την ευσπλαχνία του Θεού. Ο Θεός αγωνίζεται με διάφορους τρόπους να σώσει τα πλάσματά του και να τα οδηγήσει στη μετάνοια, στη σωτηρία των ψυχών των. Χρησιμοποιεί αγγέλους, αγίους, όνειρα αποκαλυπτικά, οράματα θεία και άλλα μέσα για να ελκύσει τον αμαρτωλό άνθρωπο στη μετάνοια. Χωρίς τη μετάνοια δεν σώζεται ο άνθρωπος. Η μετάνοια σημαίνει καλή εξομολόγηση για να οδηγηθείς στη θεία κοινωνία, ώστε να συγχωρηθούν οι αμαρτίες σου και να λάβεις πλούσια θεία χάρη, για να τελειωθεί η ζωή σου με ταπείνωση και αγάπη. «Αμήν λέγω υμίν, όσα εάν δήσητε επί της γης, έσται δεδεμένα εν τω ουρανώ και όσα λύσητε επί της γης, έσται λελυμένα εν τω ουρανώ» (Ματθ. ιη΄ 18) και «λάβετε Πνεύμα Άγιον, αν τινων αφήτε τας αμαρτίας, αφίεντε αυτοίς, αν τινων κρατήτε κεκράτηνται» (Ιωάν. κ΄ 22-23). Γι’ αυτό το ιερό μυστήριο της εξομολογήσεως είναι μέγα, διότι συγχωρούνται οι αμαρτίες και επιστρέφεις στην αγκαλιά του Θεού. Καθαρίζεις από κάθε αμαρτία και φωτίζεσαι από το Πνεύμα το Άγιον. Εκείνος που μετανοεί κάτω από το πετραχείλι του ιερέως συγχωρείται από το Θεό και γίνεται λευκός σαν το χιόνι (Ησ. α΄ 18). Γι’ αυτό η εξομολόγηση πρέπει να είναι ειλικρινής και να μην κρύβεται κανένα ελαφρύ ή θανάσιμο αμάρτημα. Οι αμαρτίες μοιάζουν ακαθαρσίες, φίδια που βασανίζουν εύκολα τον αμαρτωλό άνθρωπο στην παρούσα ζωή και στη μέλλουσα με την αιώνια καταδίκη στη φοβερή κόλαση των δαιμόνων. Ο χρόνος της παρούσας ζωής είναι χρόνος μετανοίας και έργων αγαθών για να ευαρεστήσουμε το Θεό της αγάπης και του ελέους.
Ο Θεός δεν επιθυμεί το θάνατο του αμαρτωλού, όπως ομολογεί δια του στόματος του προφήτη Ιεζεκιήλ «Ου βούλομαι τον θάνατον του ασεβούς» (λγ΄ 11), αλλά ζητά την επιστροφή του ως του τελώνη και του ασώτου, για να ζήσει αιώνια στους κόλπους του παραδείσου και να ευφρανθεί με τα ουράνια αγαθά αυτού. Γι’ αυτό ο Κύριος μας παρακαλεί με αγάπη: «Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι καγώ αναπαύσω υμάς» (Ματθ. ια΄ 28). Ο θείος λόγος Του είναι γεμάτος έλεος, που μας τονίζει να μην απελπιζόμεθα από τις αμαρτίες μας, αλλά να τρέχουμε σ’ Αυτόν όπως ο ασθενής στον καλό γιατρό για να τον θεραπεύσει. Η θεία χάρη νικά οποιαδήποτε αμαρτία αν υπάρχει ειλικρινής μετάνοια, απομακρύνει τον άνθρωπο από την κόλαση και δεν τον αφήνει να αμαρτάνει πλέον.
Η αληθινή μετάνοια αρνείται την αμαρτωλή ζωή και μισεί τα έργα του διαβόλου: «Αδικίαν εμίσησα και εβδελυξάμην, τον δε νόμον σου ηγάπησα» (ψαλμ. 118, 163). Η αληθινή μετάνοια δεν φέρει τον άνθρωπο στην ίδια αμαρτία και αγωνίζεται να μην ξαναμαρτήσει. Εάν και πάλι ξαναμαρτήσει, να μετανοεί ειλικρινά και τότε συγχωρείται από το Θεό. Ο αγώνας του καλού χριστιανού είναι η διόρθωση της ζωής του βαδίζοντας στο δρόμο της αρετής.
«Άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιος ειμι»
Ο σκοπός μας είναι να ζούμε άγια και να είμαστε καθαροί ενώπιον του Θεού. «Άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιος ειμι» (Α΄ Πετρ. α΄ 16). Καθαρίσωμεν εαυτούς από παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος, επιτελούντες αγιωσύνη εν φόβω Θεού» (Β΄ Κορ. ζ΄ 1). Να εργαζώμαστε νύχτα και ημέρα τις χριστιανικές αρετές με κέντρο πάντοτε την ταπείνωση, διότι απελευθερώνει τον άνθρωπο από κάθε υπερηφάνεια που γίνεται αιτία να χάσει εύκολα τον παράδεισο και να εισέλθει στην αιώνια κόλαση.
ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ
Η παρούσα ζωή είναι ένας συνεχής αγώνας μετανοίας και ταπεινώσεως. Είναι γεμάτη παγίδες από το διάβολο για να μας παρασύρει σε πάθη και μακριά από το Φως του Θεού, ώστε να μας κατακτήσει αιώνια. Η προσοχή και η προσευχή είναι τα όπλα που μας ενδυναμώνουν να ζούμε κοντά στην αγάπη του Θεού.
Ο σκοπός μας επί της γης είναι να αποκτήσουμε το Φως του Θεού και να απομακρυνθούμε από το σκοτάδι του διαβόλου. Να εμπιστευόμαστε απόλυτα το Θεό και να μη δείχνουμε καμιά εμπιστοσύνη στα καλά έργα μας, διότι αυτά δεν σώζουν αλλά μόνο ο Θεός. Ο άνθρωπος που είναι φως στη γη και στον ουρανό θα είναι φως. Αν είναι μέσα στο σκοτάδι στη γη και στην άλλη ζωή θα είναι μέσα στο αιώνιο φρικτό σκοτάδι της κολάσεως. Μόνο η μετάνοια δίνει φως στην ψυχή του ανθρώπου και σώζεται αιωνίως κοντά στο Θεό. Η ψυχή που δεν έχει φως του Θεού, χάνεται μέσα στο σκοτάδι των παθών της και της υπερηφανείας της.
ΝΟΣΤΑΛΓΟΙ ΤΗΣ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑΣ
Αν αλήθεια θέλουμε να είμαστε νοσταλγοί της αιωνιότητας, ας ποθούμε να ζούμε ουράνια, αγγελικά και άγια. Να ζούμε με κάθε ευσέβεια αρεστή στο Θεό. Να εξετάζουμε τη συμπεριφορά μας και τον τρόπο ζωής μας. Να έχουμε μνήμη θανάτου. Να δείχνουμε ζήλο στην προσευχή και να φροντίζουμε να είμαστε καθαροί ενώπιον του Θεού. Ώστε την ημέρα της κρίσεως ενώπιον του Αγίου Βήματος του Θεού να ακούσουμε: «Δεύτε οι ευλογημένοι του πατρός μου, κληρονομήσατε την ητοιμασμένην υμίν βασιλείαν από καταβολής κόσμου».
Ο χρόνος της ζωής μας διέρχεται ταχύτατα χωρίς να εννοούμε πώς στην ηλικία που είμαστε. Όλοι μας πορευόμαστε προς το θάνατο. Οι αιώνες διέρχονται με γρήγορο ρυθμό και οι χιλιετηρίδες διαδέχονται η μία την άλλη για να πορευθούν οι ζώντες και οι νεκροί προς την ένδοξο Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Πόσο είναι ανάγκη να φιλοσοφούμε πάνω στη γέννηση και στο θάνατο, στην αρχή και το τέλος της σωματικής μας ζωής. Είναι θαυμαστός ο λόγος του σοφού Σολομώντα, στο έργο του «Εκκλησιαστής», που γράφει: «Ματαιότης ματαιοτήτων, τα πάντα ματαιότης» και «τον Θεόν φόβου και τας εντολάς αυτού φύλασσε». Αυτό που αξίζει στην επίγεια ζωή μας είναι ο φόβος Θεού και η υπακοή στις εντολές Του. Όλα τα άλλα είναι περιττά και μάταια για τη σωτηρία της ψυχής μας. «Πτωχός και πένης» (ψαλμ. λθ. 18) νιώθουμε μπροστά στο μυστήριο του θανάτου που μας φέρει σε μια συναίσθηση ευθύνης της αμαρτωλότητάς μας και ζητούμε το μέγα έλεος του ευσπλαχνικού Θεού για να μας λυτρώσει από τις αμαρτίες μας και να ζήσουμε αιώνια μέσα στην ουράνια βασιλεία Του ταπεινά και ειρηνικά.
Τελειώνω με το λόγο του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου: είναι ανάγκη ημείς οι χριστιανοί να ιατρευθώμεν από τα πάθη και τας πληγάς της αμαρτίας, και έπειτα να φυλάξωμεν και όλας τας εντολάς του Κυρίου, και να κάμωμεν κάθε αρετήν, ει δε και δεν προφθάσωμεν να κάμωμεν άλλας εντολάς του Κυρίου, και άλλας αρετάς, το ελάχιστον είναι ανάγκη καν και να ευρεθώμεν υγιείς και ολόκληροι από τας πληγάς και ασθενείας της αμαρτίας, δια μέσου της εντολής, και της αρετής της μετανοίας. Διατί, εάν μεν αποθάνωμεν υγιείς και ιατρευμένοι από τα πάθη και αμαρτίας δια της μετανοίας, απερχόμεθα εις την Βασιλείαν των Ουρανών. Εάν δε αποθάνωμεν ανιάτρευτοι, ασθενείς και μισεροί δια της αμετανοησίας, απερχόμεθα εις τον άδην» (Λόγ. Ιβ). Επειδή και η Βασιλεία των Ουρανών δεν είναι νοσοκομείον και σπητάλι, δια να δέχεται τους αρρώστους και μισερούς, αλλ’ είναι κατοικία και παλάτι, δια να δέχεται τους υγιείς και γερούς. Δια τούτο, αμαρτωλοί σύντροφοι εδικοί μου, ας φωνάζωμεν πάντοτε προς τον Θεόν τας κοινάς εκείνας της Εκκλησίας δεήσεις: Άγιε επίσκεψαι και ίασαι τας ασθενείας ημών, ένεκεν του ονόματός σου και: Επουράνιε βασιλεύ, ημάς εν μετανοία και εξομολογήσει παράλαβε, ως αγαθός και φιλάνθρωπος. (Εξομολογητάριον 281-282).
Ας ζήσουμε τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής μας με μετάνοια και ταπείνωση, με ευσέβεια και αρετές του Θεού, με εξομολόγηση και θεία κοινωνία, ώστε να απολαύσουμε τη μακαριότητα της Βασιλείας του Θεού και να δοξάζουμε αιωνίως την Παναγία Τριάδα, τον Πατέρα, τον Υιόν και το Άγιο Πνεύμα εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
«Όταν έλθης, ο Θεός, επί γης μετά δόξης και τρέμουσι τα σύμπαντα, ποταμός δε του πυρός προ του βήματος έλκη, και βίβλοι ανοίγωνται και τα κρυπτά δημοσιεύονται. Τότε ρύσαί με εκ του πυρός του ασβέστου και αξίωσον εκ δεξιών σου με στήναι. Κριτά δικαιότατε» (Τροπάριον της Κυριακής των Απόκρεω».
«Μη καταδικάσης με, Χριστέ, εν φλογί γεέννης ως τον πλούσιον δια Λάζαρον, αλλά δώρησαί καμοί, εν καλυσθώ αιτούντι, ρανίδι φιλανθρωπίας, ο Θεός, και ελέησόν με».
«Τα πλήθη των πεπραγμένων μοι δεινών, εννοών ο τάλας, τρέμω την φοβεράν ημέραν της κρίσεως, αλλά θαρρών εις το έλεος της ευσπλαγχνίας σου, ως ο Δαβίδ βοώ σοι, ελέησόν με, ο Θεός, κατά το μέγα σου έλεος».
«Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα. Ανάξιος δε πάλιν, ον ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ουν ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθής, ίνα μη τω θανάτω παραδοθής και της βασιλείας έξω κλεισθής. Αλλά ανάνηψον κράζουσα, Άγιος, άγιος, άγιος ει ο Θεός, δια της Θεοτόκου ελέησον ημάς».
ΤΑ ΤΕΛΩΝΙΑ
1. της καταλαλιάς
2. της ύβρεως
3. του φθόνου
4. του ψεύδους
5. του θυμού και της οργής
6. της υπερηφανείας
7. της βλασφημίας
8. της φλυαρίας και μωρολογίας
9. του τόκου και δόλου
10. της οκνηρίας και ύπνου
11. της φιλαργυρίας
12. της μέθης
13. της μνησικακίας
14. της μαγείας και γοητείας
15. της πολυφαγίας
16. της ειδωλολατρίας και αιρέσεως
17. της αρσενοκοιτίας
18. της μοιχείας
19. του φόνου
20. της πορνείας
21. της ασπλαχνίας
Αλίμονο στην ψυχή που δεν κάνει καλές πράξεις. Πέφτει μέσα στην κόλαση από τα φοβερά δαιμόνια.
